2024-03-28T16:14:14Z
http://www.bese.ir/?_action=export&rf=summon&issue=32806
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
محاسبه منحنی کاهندگی مقیاس بزرگای محلی برای ایران
مهدی
ماهری پیرو
احمد
میرهاشمی
عبدالرضا
قدس
مجید
عباسی
در این مطالعه با استفاده از 48016 بیشینه دامنهی رکوردهای مصنوعی لرزهنگاشت وود- اندرسون استخراج شده از شکل موجهای مربوط به 2650 زلزلهی ثبت شده توسط لرزهنگاشتهای مرکز لرزهنگاری کشوری وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی مهندسی زلزله و شبکههای موقت دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، رابطه کاهندگی برای بزرگای محلی برای کل ایران بهصورت زیر محاسبه شده است: که در این رابطه فاصله کانونی بر حسب کیلومتر و بیشینه دامنه جابهجایی موج برشی برحسب میلیمتر است. دادههای استفاده شده برای محاسبه رابطه بالا مربوط به زلزلههای با فواصل کانونی 10 الی 800 کیلومتری است و در نتیجه رابطه محاسبه شده برای فواصل کانونی مساوی و کمتر از 800 کیلومتر معتبر است. در رابطه کاهندگی محاسبه شده، پارامتر پخش هندسی بیشتر از مقدار ارائه شده توسط رابطه هاتون و بور [1] است که پخش فوق کروی جبهه موج در فواصل نزدیک را نشان میدهد. در صورت عدم استفاده از دادههای با فاصله کانونی کمتر از 60 کیلومتر، پارامتر پخش هندسی به مقادیر پخش کروی نزدیک میشود. مقادیر تصحیح ایستگاهی در محدودهی 44/0- و 32/0 است. بهطورکلی، برای بیشتر ایستگاههای واقع در زاگرس، البرز و شمال غرب ایران مقادیر تصحیح ایستگاهی منفی محاسبه شده است که نشاندهندهی تقویت دامنه امواج برشی و برای بیشتر ایستگاههای ایران مرکزی و شمال شرق ایران تصحیح ایستگاهی مثبت به دست آمده است. رابطهی کاهندگی به دست آمده برای ایران بهطور قابل توجهی در فواصل نزدیک کانونی بزرگای متفاوتی از روابط مورد استفاده در مراکز زلزلهنگاری ایران میدهد. با توجه به گسترش شبکههای لرزهنگاری ایران و افزایش ثبت زلزلهها در فواصل نزدیک کانونی، پیشنهاد میشود از رابطهی محاسبه شده در این مطالعه برای تخمین بزرگای محلی در ایران استفاده شود.
بزرگای محلی
منحنی کاهندگی
تصحیح ایستگاهی
فلات ایران
زاگرس
2018
06
22
1
14
http://www.bese.ir/article_240344_0b5e72517ede1be72a6fbdc560cc5486.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
بررسی رفتار غیرخطی عوارض توپوگرافی تپهایشکل در اثر انتشار امواج SV
محمد
مجد پزشکی
حمید
علیالهی
در این تحقیق، رفتار غیرخطی عوارض توپوگرافی تپهایشکل در برابر هجوم امواج برشی SV با استفاده از برنامه اجزای محدود آباکوس1 و در قالب مطالعات پارامتریک مورد مطالعه قرار گرفته است. مدل رفتاری استفاده شده در مدلسازی عددی بر اساس مدل غیرخطی سختشونده کینماتیک با ضابطه گسیختگی وون- مایسز2 میباشد. در این راستا، ابتدا تپه ذوزنقهایشکل3 با چهار ضریب شکل (SR) برابر 1/0، 3/0، 5/0، 7/0 و با زاویه شیب 45 درجه، مبنای مطالعات پارامتریک مد نظر قرار گرفته شده است. سپس جهت بررسی تأثیر شکل توپوگرافی تپه، علاوه بر تپه ذوزنقهای، تپهها با شکلهای نیمسینوسی4 و نیمبیضی5 و با چهار ضریب شکل یاد شده نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بهدستآمده نشان میدهند که رفتار غیرخطی خاک منجر به برآوردهای کمتر بزرگنمایی امواج نسبت به رفتار خطی شده است. حداکثر مقادیر بزرگنمایی تپهها در ضرایب شکل مختلف در دو رفتار خطی و غیرخطی در تاج تپهها ظاهر میشوند. همچنین مقادیر بزرگنمایی غیرخطی در تپههای ذوزنقهای با ضریب شکل 7/0 در فرکانسهای پایین با اختلافی در حدود 15 درصد نسبت به مدل خطی، کاهش مییابند. با فاصله گرفتن از اطراف تپه به طرفین، پاسخها به سمت میدان آزاد بدون حضور عارضه تپه تمایل مییابند. همچنین در این تحقیق مقادیر PGA در عمق و نسبت امپدانس مصالح داخل تپه به بسترطبیعی مورد بررسی قرار گرفته است.
رفتار غیرخطی
توپوگرافی تپه
بزرگنمایی
روش عددی
امواج مهاجم
2018
06
22
15
33
http://www.bese.ir/article_240348_b1a2ec3b5d28ca8a1c62198b37d0d1f3.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
تأثیر بار ترافیکی بر گودبرداری نگهداری شده توسط انجماد مصنوعی زمین؛ مطالعه موردی: قطار شهری تبریز
مهزاد
اسمعیلی فلک
هوشنگ
کاتبی
روش انجماد مصنوعی زمین به عنوان یک روش بدیع مطرح میگردد که نه تنها از لحاظ فنی و اقتصادی قابل قبول است بلکه دوستدار محیط زیست بوده و در تمامی انواع خاکها و شرایط آب زیرزمینی قابل استفاده است. هدف از این مطالعه، تحلیل و طراحی مکانیکی دیوار خاک منجمد تحت تاثیر کاهش دما و عبور بار ترافیکی میباشد. در این مطالعه با استفاده از مدل رفتاری موهر- کولمب اصلاح شده که با بهرهگیری از نتایج آزمونهای آزمایشگاهی بر روی خاک منجمد، صحتسنجی شده است، به شبیهسازی سهبعدی اجزای محدود دیوار خاکی منجمد و بررسی پارامتری آن توسط نرمافزار آباکوس پرداخته شده است. لازم به ذکر است که این پژوهش در قالب یک مطالعه موردی صورت گرفته و تمامی نمونههای آزمایشگاهی از گمانههای مطالعاتی خط 2 قطار شهری تبریز به دست آمدهاند. مطابق نتایج آزمایشها، رفتار نرم شونده در تمامی نمونههای خاک منجمد به وضوح مشاهده میشود و نمودارهای تنش-کرنش یک قله (Peak) و یک حالت پسماند (Residual) از خود نشان میدهند. نتایج آزمایش سهمحوری بر روی خاک منجمد نشان میدهند که با کاهش دما مقاومت برشی خاک ماسهای بددانهبندی شده منجمد به طور قابل ملاحظهای افزایش مییابد. نتایج تحلیلهای عددی نشان میدهند که تغییرمکان جانبی دیوار خاک منجمد تحت تاثیر گودبرداری به سمت داخل گود در مقطع وسط دیوار بیشتر از مقطع تکیهگاه دیوار بوده و تاثیر عبور بار ترافیکی بر روی مقطع وسط دیوار و افزایش تغییرمکان جانبی آن بیشتر از مقطع تکیهگاه دیوار میباشد. همچنین قابل ملاحظه است که کاهش دما از تا تاثیر قابل ملاحظهای بر کاهش تغییرمکان جانبی دیوار خاک منجمد در مقطع تکیهگاه ندارد (حدود 2 تا 3 %)، در حالی که در مقطع وسط دیوار کاهش دما در محدود مذکور تا حدود 13% منجر به کاهش تغییرمکان جانبی دیوار خاک منجمد به سمت گود میگردد.
انجماد مصنوعی خاک
روش اجزای محدود
آزمایش فشار سه محوری
بار ترافیکی
متروی تبریز
2018
06
22
35
49
http://www.bese.ir/article_240349_8c88b4bf541bf07f3c624ed73c90e14d.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
بررسی عددی مخاطرات گسلش سطحی معکوس بر ساختمانها
مهتاب
شیروی
سید مجتبی
موسوی
محسن
احمدنژاد
خرابیهای بهجامانده از زلزلههای سال ۱۹۹۹ ترکیه و تایوان علاقهمندی به بررسی رفتار ساختمانها در برخورد با گسیختگی سطحی ناشی از گسلها را بیشتر نمود. در این خصوص تحقیقات زیادی برای پی بردن به وضعیت اندرکنش موجود بین گسیختگی گسل و پیهای سطحی انجام شد؛ هم اکنون در ایران و بسیاری از کشورهای دنیا ساختمانهای ساخته شده و یا در حال ساختی هستند که احتمال برخورد گسیختگی ناشی از گسلها با آنها با توجه به وجود عدم قطعیتها در رخنمون محل دقیق گسلش سطحی وجود دارد. از اینرو با بررسی هر چه بیشتر خطرات ناشی از گسلش در اندرکنش با پیهای سطحی میتوان به ساختوساز بر روی یا مجاور گسلها کمک نمود و ابهامات موجود در این زمینه را تا حد زیادی مرتفع نمود. در تحقیق حاضر با توجه به محدودیتهایی که آییننامههای لرزهای جهت ساختوساز در پهنههای گسلی در نظر گرفتهاند و ارزیابی شواهد میدانی موجود از زلزلههای گذشته به بررسی عددی مخاطرات گسلش سطحی معکوس بر ساختمانها پرداخته میشود. با توجه به شواهد میدانی برداشت شده در زلزلههای گذشته، موقعیت قرارگیری ساختمانها و بار سازه از نقش ویژهای در ایجاد خسارت در سازهها هنگام وقوع گسلش سطحی برخوردار است که در تحقیق حاضر، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعات حاضـر نشان میدهـد که محدودیتهای آییننامهای از قبیل فاصله مجاز جهت ساختوساز در پهنههای گسلی فعال، الزاماً منجر به حصول ساخت و سازی ایمن نمیگردد.
مدلسازی عددی
گسلش سطحی معکوس
پی
2018
06
22
51
60
http://www.bese.ir/article_240350_129f1546adf327d204713418d5086c9c.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
اثر نوع پالس سرعت رکوردهای زمین لرزه های حوزه نزدیک گسل بر پاسخ سدهای بتنی قوسی (مطالعه موردی)
سید یونس
جباری
رضا
تقی پور
محسن
بزرگ نسب
در این مقاله به بررسی اثر نوع پالس سرعت رکوردهای زمینلرزههای حوزه نزدیک گسل و پارامترهای تأثیرگذار آنها بر پاسخ سازه پرداخته شده است. بدینمنظور، سد دو قوسی ماروپوینت در نرمافزار سالیدورکس مدلسازی گردیده و در نرمافزار آباکوس و با در نظر گرفتن اندرکنش سد- مخزن- فونداسیون و رفتار غیرخطی بتن مورد تحلیل غیرخطی قرار گرفت. در این تحقیق، پالسهای موجود در رکوردهای حوزه نزدیک به دو نوع B و C تقسیم شدهاند. جهت بررسی اثرات نوع پالسهای رکوردهای حوزه نزدیک، رکوردهای مورد بررسی به دو گروه با بیشینه شتاب مقیاسشده یکسان و انرژی نسبتاً یکسان طبقهبندی گردیدند. در گروه اول که بیشینه شتاب زمین، شدت آریاس و بیشینه جابهجایی یکسان بوده است، نتایج حاصله حاکی از پاسخ بیشتر رکوردهای پالسگونه نوع C میباشد. در گروه دوم نیز، بررسیها نشانگر مخربتر بودن رکوردهای پالسگونه از نوع C در حالت کلی است. بررسیهای بیشتر همچنین نشانگر تأثیرگذاری نسبتاً زیاد دو پارامتر «شدت آریاس» و «مدت اثر پالس» در میزان پاسخ حاصله از رکوردها در حالت یکسان بودن انرژی رکوردهاست. همچنین در حالت یکسان بودن نسبی پارامترهای فوق، سایر پارامترها نظیر بیشینه جابهجایی و ... تأثیرگذار نشان دادهاند.
سد بتنی قوسی
تکانههای حوزه نزدیک گسل
رکوردهای پالسگونه
انرژی زلزله
شدت آریاس
مدت اثر پالس
2018
06
22
61
72
http://www.bese.ir/article_240351_7a2edbb564da815fbd0770085fff696c.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
ارزیابی اثرات پیچش در سازههای فولادی دارای سیستم باربر جانبی ناموازی با پلان نامتقارن
محمد
خوشنام
علی
خیرالدین
محمد ایمان
خداکرمی
با توجه به عدم وجود روابط و ضوابطی مشخص در مورد سازههای فولادی دارای قاب خمشی و مهاربند همراه با سیستم باربر ناموازی در آییننامههای ایران، لزوم بررسی رفتار اینگونه سازهها مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این مقاله با مدلسازی سهبعدی سازههای فولادی با شش نوع پلان که هرکدام بیانگر مقداری از ناموازی بودن سیستم باربر هستند در مجموع 18 مدل آماده شده، سازهها تحت دو نوع بارگذاری دینامیکی خطی و بار افزون مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که با افزایش ناموازی بودن سیستم باربر، پیچش سازهها نیز افزایش مییابد. این افزایش برای سازههای کوتاهمرتبه تا 18 برابر و برای سازههای میانمرتبه تا پنج برابر بیشتر از سازههای موازی است. اعمال بارگذاری در امتداد سیستم باربر ناموازی نتایج غیر قابل انتظاری را موجب میشود. افزایش ارتفاع سازه باعث کاهش پیچش در دیافراگم میشود. بیشترین پیچش دیافراگم مربوط به طبقهای است که در ارتفاع 60 الی 70 درصد از تراز پایه ساختمان قرار دارد. در بارگذاریهایی که در راستای عمود بر سیستم باربر ناموازی صورت میگیرد، پیچش دیافراگمها در حالت الاستیک و غیر الاستیک تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، درصورتیکه با بارگذاری در جهت دیگر این تغییرات برای حالت غیر الاستیک گاهی تا بیش از 50 برابر حالت الاستیک است.
سیستم باربر ناموازی
قاب خمشی فولادی
مهاربند همگرا
پیچش دیافراگم
تحلیل دینامیکی خطی
تحلیل بار افزون
2018
06
22
73
89
http://www.bese.ir/article_240352_ff91d76e13de9cc8a34929dc7a458df9.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
جداسازی لرزهای قائم با میراگرهای ویسکوز و ویسکوالاستیک در حالتهای عملکردی مختلف برای کاهش پاسخ لرزهای
رضا
میلانچیان
محمود
حسینی
مسعود
نکویی
در این پژوهش، جداسازی لرزهای قائم یک ساختمان به دو زیرسازه با مشخصات دینامیکی متفاوت با هدف کاهش پاسخ لرزهای مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این منظور یک قاب برشی با میراگر ویسکوز و ویسکوالاستیک به دو زیرسازه تفکیک شده و پاسخ لرزهای سازه اصلی و سازههای جداسازی شده قائم (س.ج.ق.) برای تعداد قابلتوجهی از نسبتهای جرم و سختی زیرسازهها نسبت به سازه اصلی، تحت تحریک زلزلههایی با پریود غالب کمتر از نیم ثانیه و بیشتر از نیم ثانیه محاسبه شده است. در این مطالعه دستگاه مختصات جداسازی و نمودارهای کانتوری معرفی شده که نحوه پاسخ لرزهای س.ج.ق. را بیان میکند و بر اساس آن سه حالت جداسازی جرمی، اندرکنشی و کنترل جرمی از هم تمیز داده شده است. همچنین اثر متقابل نسبتهای جداسازی و مشخصات میراگرهای ارتباطی شامل سختی و میرایی، بر کنترل پاسخ س.ج.ق. مورد بررسی قرار گرفته و محدودههای مناسبی از مشخصات میراگرها و همچنین محدودههای بهینه از نسبتهای جداسازی پیشنهاد شده است. در انتها تأثیر جداسازی در یک ساختمان برشی 5 طبقه مطالعه شده است. نتایج دلالت بر آن دارد که با بهکارگیری جداسازی قائم، کاهش پاسخ لرزهای تا 40 درصد در زیرسازه نرم و حتی بیشتر از آن در زیرسازه سخت قابل دستیابی است.
جداسازی لرزهای قائم
میراگرهای ویسکوز و ویسکوالاستیک
کاهش پاسخ لرزهای
روش عددی رونگه-کوتا
میرایی نامتناسب
2018
06
22
91
104
http://www.bese.ir/article_240353_11747ef215bf207e922fdd157274ae40.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
اثرات چند درجه آزادی در قابهای خمشی فولادی تحت زلزلههای نزدیک گسل با اثرات جهتپذیری پیشرونده
محسن
گرامی
امیرحسام
مشایخی
نوید
سیاه پلو
زلزلههای حوزه نزدیک گسل که حاوی اثرات جهتپذیری پیشرونده1 هستند به دلیل وجود پالس در رکورد سرعت، باعث ایجاد نیازهای قابلتوجهی بر قابهای فولادی، در مقایسه با زلزلههای معمولی میشوند. بنابراین بررسی رفتار قابهای فولادی و همچنین اثرات مودهای بالاتر تحت زلزلههای حوزه نزدیک گسل ضروری است. به همین منظور تعداد پنج قاب خمشی فولادی با شکلپذیری متوسط و تعداد 4، 7، 10، 15 و 20 طبقه، تحت 20 شتابنگاشت دور و نزدیک گسل با اثرات جهتپذیری پیشرونده، مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت با بررسی پاسخهای ارتجاعی سازه تک درجه آزاد (SDOF) تحت شتابنگاشتهای مورد بررسی، ضرایب تبدیل پاسخ سازه SDOF به MDOF ارائه شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که اثرات مودهای بالاتر تحت زلزلههای دور از گسل در مقایسه با زلزلههای نزدیک گسل بیشتر است. همچنین در حدود 30 تا 50 درصد از ارتفاع سازه در طبقات فوقانی، زاویه دریفت حاصل از زلزلههای نزدیک گسل با اثر جهتپذیری پیشرونده، بیشتر از زلزلههای دور از گسل است.
اثرات مودهای بالاتر
نزدیک گسل
جهتپذیری پیشرونده
سازه یک درجه آزاد
تحلیل تاریخچه زمانی غیرخطی
2018
06
22
105
117
http://www.bese.ir/article_240345_0a4ec61267b46dace394f4be568dbc11.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
بررسی رفتار جانبی قاب میانپر تحت اثر بار قائم
کاوه
فرجی نجارکلائی
مجید
محمدی
نادر
فنائی
هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر بار قائم بر رفتار جانبی قاب میانپر1 فولادی با مصالح بنایی به هنگام زلزله است. در این راستا یک مطالعه آزمایشگاهی که شامل دو نمونه قاب فولادی میانپر با مصالح بنایی تحت اثر بار جانبی و قائم میباشد، برای بررسی انتخاب شده است. نمونه اول تحت اثر بار جانبی و نمونه دوم تحت اثر بار جانبی و بار قائم قرار گرفته است. مدل اجزای محدود این دو نمونه آزمایشگاهی ساخته شده و بر اساس نتایج آزمایشگاهی صحتسنجی شدهاند. سپس مدل صحتسنجی شده برای انجام مطالعه پارامتریک استفاده شده است. نتایج نشاندهندهی آن است که حدوداً بیشتر از 60 درصد بار وارده بر میانقاب به دیوار میرسد و بقیه آن توسط تیر بالایی به ستونها منتقل میگردد. بر اساس نتایج، مقاومت جانبی نهایی و سختی قاب میانپر با افزایش بار قائم بر میانقاب تا 200 کیلونیوتن (که 128 کیلونیوتن آن معادل 7/6 درصد مقاومت فشاری آجرکاری به دیوار بنایی میرسد) بهترتیب 15 و 50 درصد افزایش پیدا میکنند. اما مقاومت جانبی بعد از افزایش بار قائم از 7/6 درصد به 2/10 درصد مقاومت فشاری آجرکاری کاهش مییابد. سختی نیز بعد از رسیدن بار قائم از 2/10 درصد به 7/13 درصد مقاومت فشاری آجرکاری تغییر چندانی پیدا نمیکند. میتوان گفت که بار قائم تا مقدار مشخصی باعث افزایش سختی و مقاومت جانبی میانقاب خواهد شد و بعد از آن مقدار سختی تقریباً ثابت باقی میماند و مقاومت جانبی نهایی کاهش پیدا میکند.
میانقاب بنایی
قاب فولادی
بارگذاری قائم
بارگذاری جانبی
مدلسازی اجزاء محدود
2018
06
22
119
132
http://www.bese.ir/article_240346_a0276aab328ae6d700b87cece36d037c.pdf
فصلنامه علوم و مهندسی زلزله
2476-6097
2476-6097
1397
5
2
ارائه مدل پایداری جوامع در زلزله
مصطفی
شهریاری
مرتضی
بسطامی
عملکرد جوامع در چگونگی بازگشت به شرایط تعادل مهمترین بخش در وقوع یک رخداد است که یکی از شرایط اساسی جوامع پایدار میباشد. در این مقاله شاخص پایداری جوامع و کشورها در زلزلهها با در نظرگرفتن انواع پارامترهای دخیل ارائه خواهد شد. هدف نگاهی وسیعتر به عوامل و نیز نقش آنها در میزان مدل پایداری میباشد. این عوامل شامل فاکتورهای اجتماعی، اقتصادی، توسعهیافتگی، مهندسی و مشخصات لرزهای میباشد. با کمک روش رگرسیونگیری خطی چندگانه، ابتدا تأثیرگذاری هر یک از متغیرها بررسی شده که این موضوع بر اساس آزمونهای آماری برای ارزیابی معنیداری انجام شده است. در ادامه متغیرهای مستقل مربوطه مشخص و با توجه به روابط ارائه شده، شاخص ناپایداری اجتماعی کشورها، تعیین خواهد شد. در گام بعد نرخ نفوذ اختلال که نسبتی از زمان بازسازی خسارات زلزله به ضریب ناپایداری است، مشخص خواهد شد. این پژوهش ضمن مؤثر دانستن شاخص فساد، شاخص پایداری را متأثر از سه پارامتر، ضریب ناپایداری اجتماعی موجود، میزان تلفات و خسارات زلزله و مدتزمان بازسازی ارائه داده است.
شاخص پایداری
نرخ تلفات و خسارات زلزله
شاخص شفافیت
شاخص جینی
2018
06
22
133
150
http://www.bese.ir/article_240347_8fef8b7c2d09d1b6cf22b440eb987ebf.pdf