2
پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله
چکیده
وقوع زلزله‌‌های شدید همواره اثرات زیان‌بار و جبران‌ناپذیری را خصوصاً در شهرهای بزرگ و پرجمعیت از جنبه‌‌های فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی به همراه دارد. از طرفی با توجه به محدودیت‌‌های مالی و اجرایی، امکان کاهش ریسک و کنترل پیامدهای زلزله در همه جهات معمولاً فراهم نیست. بنابراین می‌‌بایست مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در ریسک زلزله شناسایی‌شده و با در نظر گرفتن نحوه مشارکت و میزان اهمیت هر یک در افزایش یا کاهش ریسک، تدابیر لازم جهت مدیریت بحران اتخاذ گردد. در تحقیق حاضر، برای مکان‌یابی پایگاه‌های امداد و نجات در بافت‌های شهری، مدلی جدید مبتنی بر ترکیب مؤلفه‌های خطر، آسیب‌‌پذیـری و وضعیت ظرفیت‌های موجود ارائه شده است. به این منظور شاخصی با عنوان شاخص تجمیعی ایمنی در برابر زلزله1 (IESI) معرفی‌شده که از ترکیب وزنی مؤلفه‌های مرتبط حاصل می‌شود. در این روش، مؤلفه خطر از پارامترهای خطر زلزله و مخاطرات ثانویه و مؤلفه آسیبپذیری از پارامتـرهای آسیبپذیری فیـزیکی و انسانـی تشکیل شده است که هـر دوی این مؤلفه‌ها اثر کاهنده بر ایمنی دارند. همچنین مؤلفه وضعیت ظرفیت‌های موجود که اثری افزاینده بر میزان ایمنی دارد بر اساس سه پارامتر فضاهای خدماتـی، میـزان آمادگـی و تـوان برنامه‌ریـزی و مدیریت شهـری مورد سنجش قرار می‌گیرد. در نهایت شاخص ارائه‌شده برای برآورد ایمنی در برابر زلزله از ترکیب شاخص‌های خطر، آسیبپذیری و وضعیت ظرفیت‌های موجود برای پهنه‌های آماری هر منطقه شهری محاسبه می‌شود و مکان‌یابی پایگاه‌های جستجو و نجات به کمک این شاخص انجام می‌‌پذیرد. در ضمن، مؤلفه‌هایی که امکان تغییر در کوتاه‌مدت برای آنها وجود داشته، بهبود داده شده‌اند و شاخص ایمنی در برابر زلزله مجدداً محاسبه و مکان‌یابی پایگاه‌ها انجام گرفته است.
Hessami, K., Jamali, F., and Tabassi, H. (2003) Active Fault Maps of Iran. Seismotectonic Dept., Seismology Research Center, IIEES, Iran.
Hajibabaee, M., Amini-Hosseini, K., and Ghayamghamian, M.R. (2014) Earthquake risk assessment in urban fabrics based on physical, socioeconomic and response capacity parameters (a case study: Tehran city). Natural Hazards, 74(3), 2229-2250.
Omidvar, B., Ganjehi, S., Norouzi Khatiri, Kh., and Mozafari, A. (2012) The role of urban transportation routes in earthquake risk reduction management of metropolitans. Case study: District 20 of Tehran. International Conference "Urban Change in Iran", University College.
Ganjehi, S., Omidvar, B., Malekmohammadi, B., and Norouzi Khatire K. (2012) Importance of emergency evacuation routes and disasters areas to the location of temporary sheltering from views of crisis management. Proceeding of 2nd Conference on Crisis Management in the Construction Industry, Lifelines and Underground Structures, Isfahan (in Persian).
Amini-Hosseini, K., Tasnimi, A.A., Ghayamghamian, M.R., Haghshenas, E., Mahdavifar, M.R., and Mohammadi, M. (2009a) Local Disaster Management Assessment and Implementation Strategy. The World Bank Project, 4697-IRN (in Persian).
Oklahoma City Fire Deparement (2006) Fire station location study [report]. Oklahoma.
Chevalier, P., Thomas, I., Geraets, D., Goetghebeur, E., Janssens, O., Peeters, D., and Plastria, F. (2007) Locating fire stations in Belgium: An integrated GIS approach. Proceedings of the 47th Congress of the European Regional Science Association, Paris.
Andersson, T. and Särdqvist, S. (2007) Planning for effective use of fire and rescue service resources. Interflam 2007, 11th International Fire Science & Engineering Conference, London, UK, 1561-1566.
Åen, A., Ãnden, Ä°., Gökgöza, T., and Åen, C. (2013) A GIS approach to fire station location selection. Retrieved from www. academin. edu on 2nd March.
Iran Standard Institute (2001) The Location Finding of Urban Fire Stations. Standard 6430, Tehran.
Tehran Urban Research and Planning Center (1999) Identifying the Situation of Tehran and Other Countries Safety and Fire Services, report. Tehran.
Nazarian, A. and Bebraz, K. (2010) An Assessment of Spatial Distribution and Site Selection for Fire Fighting Stations in Shiraz by Using Gis. Quarterly Geographical Journal of Chashmandaz-E-Zagros, 1(2), 5-19 (in Persian).
Ziari, Y.A. and Yazdanpanah S. (2011) Study of locating fire stations using AHP model in GIS environment: case study of Amol city. Geographical Landscape (Human Studies), 6(14), 15-17.
Nourozi, S.A. and Shariati A. R. (2013) Study of Locating Fire Stations using Linear Assignment Method:Case Study Maku City. Global Journal of Human Social Science Interdiciplinary, 13(3), 28-35.
Ghanbari, A. and Zolfi, A. (2014) Prioritizing of Urban Region for establishing Fire Stations. Rescue and Relief Quarterly, 6(1), 79-92 (in Persian).
Govahi, N., Delavar, M.R., Zare, M., and Shiran, Gh.R. (2010) Assessment of Effective Elements in Locating Iran Road Rescue and Relief Stations (in Persian).
Ganjehi, S., Omidvar, B., Malek Mohammadi, B., and Noruzi Khatiri, Kh. (2014) Analysing safety parameters in choosing optimal pathes of rescue and relief. Quarterly Rescue and Relief, 6(1), 15-30 (in Persian).
Scawthorn, C. (1997) 'Fires following the Northridge and Kobe earthquake'. In: U.S./Japan Government Cooperative Program on Natural Resources (UJNR). Fire Research and Safety. 13th Joint Panel Meeting. Volume 2. March 13-20, 1996, Gaithersburg, MD, Beall, K.A., Editor(s), 325-335.
Wachtendorf, T. (2001) Building Community Partnerships Toward a National Mitigation Effort: Inter-Organizational Collaboration in the Project Impact Initiative. Disaster Research Center, University of Newark, Delaware, presented in the US/Japan Cooperative Research for Urban Earthquake Disaster Mitigation, Kobe, Japan.
Nurani Dunia Foundation (2005) Tsunami Disaster Relief and Rehabilitation Plan for Ace and North Sumatra, Indonesia.
EMA (1992) Community Emergency Planning Guide. Australia.
Hajibabaee, M., Amini-Hosseini, K., and Ghayamghamian, M.R. (2014) A new model for assessing the seismic risk of urban fabrics in Iran. J. Seismology Earthquake Eng. (JSEE), 15(1), 47-68.
Saaty, T.L. (1980) The Analytic Hierarchy Process (AHP). Mc Graw Hill International.
Japan International Cooperation Agency and Tehran Disaster Mitigation and Management Center (2004) The Comprehensive Master Plan Study on Urban Seismic Disaster Prevention and Management for the Greater Tehran Area in the Islamic Republic of Iran, GE, JR, 04-039.
Hosseini, M. and Fathi H. (2007) On the relationship of urban and regional planning with earthquake risk management Tehran case study. Proceedings of the 5th Intâl Conference on Seismology and Earthquake Eng. (SEE-5), IIEES, Tehran, Iran, 13-16.
رباط میلی, ربابه, امینی حسینی, کامبد, استوار ایزدخواه, یاسمین. (1396). ارائه مدلی به‌منظور بهبود ایمنی بافت‌هـای شهـری در برابر زلزلــه با توسعه پایگاه‌های جستجو، نجات و امداد. فصلنامه علوم و مهندسی زلزله, 4(3), 67-88.
MLA
ربابه رباط میلی; کامبد امینی حسینی; یاسمین استوار ایزدخواه. "ارائه مدلی به‌منظور بهبود ایمنی بافت‌هـای شهـری در برابر زلزلــه با توسعه پایگاه‌های جستجو، نجات و امداد". فصلنامه علوم و مهندسی زلزله, 4, 3, 1396, 67-88.
HARVARD
رباط میلی, ربابه, امینی حسینی, کامبد, استوار ایزدخواه, یاسمین. (1396). 'ارائه مدلی به‌منظور بهبود ایمنی بافت‌هـای شهـری در برابر زلزلــه با توسعه پایگاه‌های جستجو، نجات و امداد', فصلنامه علوم و مهندسی زلزله, 4(3), pp. 67-88.
VANCOUVER
رباط میلی, ربابه, امینی حسینی, کامبد, استوار ایزدخواه, یاسمین. ارائه مدلی به‌منظور بهبود ایمنی بافت‌هـای شهـری در برابر زلزلــه با توسعه پایگاه‌های جستجو، نجات و امداد. فصلنامه علوم و مهندسی زلزله, 1396; 4(3): 67-88.
)