شناسایی زمین‌ساخت فعال در شمال گسله شمال تبریز به یاری شاخص‌های زمین‌ریختی و تحلیل جنبشی

نوع مقاله : Articles

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران

2 گروه لرزه زمینساخت، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران

3 پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران

4 گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دماوند

چکیده

پس از زمین‌لرزه اهر- ورزقان (21 مرداد 1391)، مشخص شد که در نقشه گسله‌های فعال در شمال گسله شمال تبریز باید بازنگری صورت بگیرد. در راستای ارزیابی زمین‌ساخت فعال1 شمال باختر ایران، از ترکیب روش برگشتی برای تعیین تانسور تنش، مطالعات میدانی، زمین‌ریخت‌شناسی و شاخص‌های زمین‌ریختی بهره گرفته شد. شاخص‌های کیفی که در بررسی مورفومتری محدوده مورد مطالعه قرار گرفته‌اند عبارتند از: انتگرال فرازسنجی (Hi)، منحنی‌های فرازسنجی و شاخص طول- شیب رودخانه (SL). منحنی‌های فرازسنجی، پراکنش ارتفاعات را در یک بخش از زمین، در یک حوضه زهکشی توصیف می‌کنند. از میان تمام شاخص‌های زمین‌ریخت‌شناسی، شاخص طول- شیب رودخانه (SL)، ابزاری مهم برای نشان دادن تغییرات آنومالی در شیب یک رودخانه است. منطقه مورد مطالعه واقع در شمال گسله شمال تبریز است. بازدیدهای محلی، داده‌های جنبشی و زمین‌ریختی، یک گسله فعال با سازوکار راستالغز فشاری را نشان می‌دهد که به نام گسله نهند (با طول تقریبی 168 کیلومتر) از آن یاد شد. تحلیل جنبشی نشان‌دهنده‌ی چندین راستای تنش بوده که قدیمی‌ترین آنها در راستای شمال خاور- جنوب باختر، با گذر از یک مرحله تنش شمالی- جنوبی، به تنش عهد حاضر شمال باختری- جنوب خاوری تبدیل شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Masson,F., Anvari, M., Djamour,Y., Walpersdorf, A.,Tavakoli, F., Daignieres, M., Nankali, H., Van Gorp, S. (2007) Large-scale velocity field and strain tensor in Iran inferred from GPS measurements: new insight for the present-day deformation pattern within NE Iran. Geophysical J. International, 170,436-440.
  2. Masson,F., Djamour,Y., Van Gorp, S., Chery, J., Tatar, M.,Tavakoli, F., Nankali, H., Vernant, P. (2006) Extension in NW Iran driven by the motion of the South Caspian Basin. Earth and Planetary Science Letters, 252, 180-188.
  3. Masson, F., Chery, J., Hatzfeld, D., Martinod, J., Vernant, P., Tavakoli, F., and Ghafory-Ashtiany, M. (2005) Seismic versus aseismic deformation in Iran inferred from earthquakes and geodetic data. Geophysical Journal International, 160, 217-226.
  4. Copley, A., Faridi, M., Ghorashi, M., Hollingsworth, J., Jackson, J., Nazari, H., Oveisi, B. and Talebian, M. (2013) The 2012 August 11 Ahar earthquakes: consequences for tectonic and earthquake hazard in the Turkish-Iranian Plateau. Geophysical Journal International, 10(1093).
  5. Copley, A. and Jackson, J. (2006) Active tectonics of the Turkish-Iranian Plateau. Tectonics, 25(6).
  6. Ghods, A., Shabanian, E., Bergman, E., Faridi, M., Donner, S., Mortezanejad, G., and Aziz-Zanjani, A. (2015) The Varzaghan-Ahar, Iran, Earthquake doublet (Mw 6.4, 6.2): implications for geodynamics of northwest Iran. Geophysical Journal International, 10(1093).
  7. Soleimani Azad, Sh., Philip, H., Dominguez, St., Hessami, Kh., Shahpasandzadeh, M., Foroutan, M., Tabassi, H., Lamothe, M. (2014) Paleoseismological and morphological evidence of slip rate variations along the North Tabriz fault (NW Iran). Tectonophysics, 640–641, 20-38.
  8. SoleimaniAzad, Sh. (2009) Evaluation de l'alea sismique pour les villes de Teheran, Tabriz et Zandjan dans le NW de l'Iran en utilisant une approche basee sur la morphotectonique et la paleosismologie. Thèse de doctorat Sciences Montpellier, Montpellier.
  9. Nilforoushan, F., Masson, F., Vernant, P., Vigny, C., Martinod, J., Abbassi, M., Nankali, H., Hatzfeld, D., Bayer, R., Tvakoli, F., Ashtiani, A., Doeringer, E., Diagnieres, M., Collard, P., and Chery, J. (2003) GPS network monitors the Arabia-Eurasia collision deformation Iran. J. Geodesy, 77, 411-422.
  10. Hessami, K., Pantosi, D., Tabassi, H., Shabanian, H., Abbasi, M.R., Feghhi, K., and Sholaymani, S. (2003) Paleoearthquakes and slip rates of the North Tabriz Fault, NW Iran: preliminary results. Ann. Geophys., 46, 903-915.
  11. Aziz Zanjani, A., Ghods, A., Sobouti, A., Bergman, F., Mortezanejad, G., Priestley, K., Madanipour, S., and Rezaeian, M. (2013) Seismicity in the western coast of the South Caspian basin and the Talesh mountains. Geophysical Journal International, 10(1093).
  12. Carey, E. (1979) Recherche des directions principales de contriantes associees au jeu d’une population de failles. Rev. Geogr. Phys., 21, 57-66.
  13. Carey-Gailhardis, E. and Mercier, J.-L. (1987) A numerical method for determining the state of stress using focal mechanism of earthquake populations: Application to Tibetian teleseisms and microseismicity of southern Peru. Earth Planet. Sci. Lett., 82, 165-179.
  14. Mercier, J., Vergely, P., Delibassis, N. (1973) Comparison entre les deformations deduites de l'analysise des failles recentes et des mecanismes au foyer des seismes (un exemple: la region de Paphos, Chypre). Tectonophysics, 19, 315-332.
  15. Hack, J.T. (1957a) Studies of longitudinal stream profiles in Virginia and Maryland. U.S. Geol. Survey Prof., 294-B, 45-97.
  16. Bull, W.B. (1978) Geomorphic Tectonic Classes of the South Front of the San Gabriel Mountains, California. U.S. Geology Survey, Contact Report, 14-08-001(G-394), Office of Earthquake, Volcanoes and Engineering, MenloPark, CA.
  17. Bull, W.B. and McFadden, L.D. (1977) ‘Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault, California’. In: Geomorphology in Arid Regions. Doehring, D.O. (eds). Proceedings of the Eighth annual geomorphology symposium, State university of New York, Binghamton, 115-138.
  18. Hack, J.T. (1973) Stream-Profiles analysis and stream-gradient index. Journal of Research of the U.S. Geology Survey, 1(4), 421-429.
  19. Keller, E.A. and Pinter, N. (2002a) Active Tectonics: Earthquakes, Uplift and Landscape. 2nd Edition. Prentice Hall, Upper Saddle River, 362 p.
  20. Strahler, A.N. (1952) Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topology. Geological Society of America Bulletin, 63(11), 1117-1142.
  21. Meyer, F.M., Oberthilr, T., Robb, L.J., Saager, R., and Stupp, H.D. (1990a) Cobalt, nickel and gold in pyrite from primary gold deposits and Witwatersrand reefs. S. Afr. J. Geol., 93, 70-82.
  22. Meyer, F.M., Wallmach, T., Henkel, J., and Schweitzer, J.K. (1990b) Chlorite compositions and fluid conditions in some Witwatersrand reefs. Ext. Abstr. Geocongress, 90, UCT, Cape Town.
  23. Pike, R.J. and Wilson, S.E. (1971) Elevation-relief ratio, hypsometric integral, and geomorphic area-altitude analysis. Bulletin of the Geological Society of America, 82(4), 1079-1084.
  24. Bellier, O. and Zoback, M.L. (1995) Recent state of stress change in the Walker Lane zone, western Basin and Range province, United States. Tectonics, 14, 564-593.
  25. El Hamdouni, R., Irigaray, C., Fernandez, T., Chacon, J., and Keller, E.A. (2008) Assessment of relative active tectonics, southwest border of the Sierra Nevada (southern Spain). Geomorphology, 96, 150-173.
  26. Shabanian, E., Bellier, O., Abbassi, M.R., Siame, L. and Farbod, Y. (2010) Plio-Quaternary stress states in NE Iran: Kopeh Dagh and Allah Dagh-Binaloud mountains. Tectonophysics, 480, 280-304.
  27. Shabanian, E., Bellier, O., Siame, L. Abbassi, M.R., Bourles, D. and Farbod, Y. (2012b) The Binalood mountains, a key piece for the geodynamic puzzle of NE Iran. Tectonics, 31(TC6003), doi: 10.1029/2012TC003183.
  28. Abbassi, M.R. and Shabanian Boroujeni, E. (1384) Determination of stress state and direction by inversion of fault – slip data in the southern flank of Central Alborz. Journal of Geoscience (GSJ), Geological Survey of Iran, N. 57.
  29. Siahkali Moradi, A. (1382) Seismicity Study Seismotectonics and Shell Structure in Two fault Zones along the Slopes of Bam and Tabriz Faults. International Institute of Earthquake Engineering and Seismology (IIEES), Ph.D. Thesis (in Persian).
  30. Siahkali Moradi, A., Hatzfeld, D., and Tatar, M. (2011) Microseismicity and seismotectonics of the North Tabriz fault (Iran). Tectonophysics, 506(1-4), 22-30.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 اردیبهشت 1395
  • تاریخ بازنگری: 06 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 06 دی 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 06 دی 1399

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار