مدل‌سازی توزیع ساختمان‌های مسکونی و جمعیت وابسته به آن با رویکرد داسیمتری در برآورد ریسک لرزه‌ای شهری؛ مطالعه موردی: شهر ساری

نوع مقاله : Articles

نویسندگان

1 پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

2 پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

3 پژوهشکده مهندسی سازه، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

چکیده

مدل‌سازی توزیع ساختمان‌های مسکونی و جمعیت وابسته به آن جزء لاینفک در تجزیه‌وتحلیل خطرپذیری مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با سوانح طبیعی ازجمله زلزله در محیط‌های شهری است. در این مطالعه، توزیع جمعیت مسکونی همبسته با بناهای مسکونی برآورد گردیده است. این پژوهش مدلی جامع‌ با وضوح مکانی مناسب برای ایران، متناسب با شرایط منطقه‌ای و در نظر گرفتن بانک‌های اطلاعاتی موجود و قابل‌دسترس ارائه کرده است. روش داسیمتری، روشی کارا جهت توزیع مناسب داده‌های موجود به‌تناسب شرایط محیطی-منطقه‌ای است که بر اساس نیازها و شرایط مورد نظر امکان تلفیق با داده‌های رقومی کمکی را داشته و توسط مدل‌های آماری توسعه می‌یابد. در این تحقیق، داده‌های آماری (مرتبط با حوزه‌ها و یا بلوک‌های آماری- مرکز آمار) و تصاویر رقومی (شامل تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های مدل توزیع جمعیت جهانی لندسکن) گردآوری‌ شده که پس از بررسی، پردازش و پالایش، ادغام داده‌ها صورت گرفت. همچنین شاخص‌هایی مهم و قابل‌استخراج از تصاویر اپتیکی با وضوح بسیار بالا برای قسمتی از یک شهر معرفی شد که در تکمیل بانک اطلاعات ساختمان مفید می‌باشد. به‌عنوان یک مطالعه موردی، خسارات لرزه‌ای در قالب میزان تخریب ساختمان‌ها و تلفات انسانی در منطقه مطالعاتی بررسی‌شده است. در گام اول، با هدف تکمیل و توسعه بانک‌های اطلاعات محیط ساخته‌ شده و برای دستیابی به پارسل‌های ساختمان‌های موجود، روش‌های استخراج اشیاء (ساختمان‌ها)[i]از تصاویر ماهواره‌ای در بلوک‌های شهری مورد استفاده قرار گرفت. در فاز دیگر، اطلاعات سازه‌ای و جمعیتی با رویکرد داسیمتری برای منطقه مورد نظر به دست آمدند و بانک اطلاعات با توزیع مکانی مناسب توسعه یافت. سپس، پهنه‌بندی حرکت توانمند زمین برای سناریوهای مطرح در منطقه مورد مطالعه تولید شد. در نهایت در گام آخر، برآورد میزان خسارات سازه‌ای و تلفات انسانی مرتبط برحسب سناریوهای مورد نظر به دست آمد. در منطقه مطالعاتی، برآورد خسارات فیزیکی حاکی از این است که برای سناریوی مفروض زلزله گسل خزر بیش از 50000 واحد مسکونی در معرض تخریب شدید تا فروریزش خواهد بود. 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Tavakoli, B., and Tavakoli, S. (1993) Estimating the Vulnerability and Loss Functions of Residential Buildings. Natural Hazards, 7(2), 155–171.
  2. JICA-Japan International Cooperation Agency, 2000, The Study on Seismic Microzoning of the Greater Tehran Area in the Islamic Republic of Iran, Final Report, Main Report, SSF JR 00-186.
  3. Hisada, Y., Shibayama, A., Ghayamghamian, M.R. (2005) Building Damage and seismic intensity in Bam city from the 2003 Bam, earthquake. Bull. Earthquake Research Inst. (ERI), 79, 81-93.
  4. Mansouri, B., Ghafory-Ashtiany, M., Amini-Hosseini, K., Nourjou R. and Mousavi, M. (2010) Building Seismic Loss Model for Tehran. Earthquake Spectra, Journal of Earthquake Engineering Research Institute (EERI), 26(1), 153-168.
  5. Mansouri, B., Kiani, A., and Amini-Hosseini, K. (2014) A Platform for Earthquake Risk Assessment in Iran – Case Studies: Tehran Scenarios and Ahar-Varzeghan Earthquake. Journal of Seismology and Earthquake Engineering, JSEE, 16(1).
  6. Mansouri, B., and Amini-Hosseini, K. (2013) Global Earthquake Risk Model (GEM) - Earthquake Model of the Middle East Region (EMME) - Work Package 4: Seismic Risk Assessment. Final Report, 2013, IIEES internal contract #AM 7-269 (15/5/90).
  7. Jonkman, S.N., Lentz, A., and Vrijling, J.K. (2010) A general approach for the estimation of loss of life due to natural and technological disasters. Reliab. Eng. Syst. Saf., 95(11), 1123–1133.
  8. Chen, K., McAneney, J., Blong, R., Leigh, R., Hunter, L., and Magill, C. (2004) Defining area at risk and its effect in catastrophe loss estimation: a dasymetric mapping approach. Appl. Geogr., 24(2), 97–117.
  9. Dent, B.D. (1996) Cartography: Thematic map design (4th ed.). Dubuque, IA: Wm. C. Brown Publishers.
  10. Langford, M. and Unwin, D.J. (1994) Generating and mapping population density surfaces within a geographical information system. The Cartographic Journal, 31, 21–26.
  11. Longley, P.A., Goodchild, M.F., Maguire, D.J., & Rhind, D.W. (2001) Geographic Information Systems and Science. Chichester: John Wiley & Sons.
  12. Definiens Imaging (2004) e-Cognition 4.0, User Guide, Definiens Imaging GmbH, Munich, Germany.
  13. Hessami-Azar, K. (2016) Personal Communication.
  14. Hancilar, U., Tuzun, C., Yenidogan, C., and Erdik, M. (2010) ELER software- a new tool for urban earthquake loss assessment. Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 10(12), 2677–2696.
  15. Tatar, M., Jackson, J., Hatzfeld, D., & Bergman, E. (2007) The 2004 May 28 Baladeh earthquake (Mw 6.2) in the Alborz, Iran: overthrusting the South Caspian Basin margin, partitioning of oblique convergence and the seismic hazard of Tehran. Geophysical Journal International, 170(1), 249-261.
  16. Grunthal, G. (Ed.) (1998) European Macroseismic Scale 1998, Cahiers du Centre Europeen de G´eodynamiqueet de S´eismologie. Conseil de l’Europe, Luxembourg.
  17. Coburn, A. and Spence, R. (1992) Earthquake Protection, John Wiley & Sons.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 21 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 06 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار