پایش میزان تغییرات عمودی سطح زمین با استفاده از تکنیک تداخل‌سنجی راداری و سری زمانی باند C؛ مطالعه موردی: بخش باختری فرازمین شتری (خاور طبس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

4 استادیار، پژوهشکده زلزله‌شناسی، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش به بررسی شواهد و آثار فعالیت­‌های زمین‌ساختی جوان بر مبنای محاسبه میزان تغییرات قائم رخ داده در چین‌خوردگی‌ها و راندگی­ ها در باختر فرازمین شتری می­ پردازد. تحلیل کمی تغییرات عمودی سطح زمین در بخش باختری فرازمین شتری و بررسی عوامل تأثیرگذار بر میزان این تغییرات از اهداف این پژوهش بوده است. به‌منظور تحلیل تغییرات قائم رخ داده توسط چین‌خوردگی‌های جوان، گسل ­های راندگی و   پدیده ­های غیر زمین‌ساختی در منطقه از تصاویر راداری سنتینل 1 به روش تداخل‌سنجی راداری در محیط نرم‌افزار LiCSBAS استفاده شده است. بر اساس تفسیر داده ­ها، نرخ تغییرات قائم در طاقدیس فهلنج حدود 7/1 میلی‌متر و طاقدیس سردر حدود 1/28 میلی‌متر می­ باشند که به‌ترتیب بیشترین و کمترین تغییرات قائم را نشان می­ دهند. به‌طورکلی، تغییرات قائم در بخش باختری فرازمین شتری از شمال به سمت جنوب (پایانه­­ ی شمالی گسل نایبند) افزایش چشمگیری دارد. نرخ و دامنه زیاد تغییرات در بخش باختری فرازمین شتری، به‌ویژه در چین‌خوردگی‌ها و گسل ­های راندگی جوان به دلیل بالا نبودن میزان دگرشکلی بین لرزه ­ای و عدم رخداد زمین‌لرزه با بزرگای بالا در دوره زمانی تفسیر تصاویر مورد استفاده در این مطالعه، دلیل مهم غیر زمین‌ساختی دارد. در منطقه مورد نظر، عامل بسیار تأثیرگذار در شکل‌گیری چنین تغییراتی، وقوع سیلاب‌های شدید فصلی و نشست رسوبات حمل شده توسط آنها در منطقه می­ باشد؛ اما شواهد ریخت‌زمین­‌ساختی مشاهده شده در منطقه بر فعالیت کنونی گسله ­ها، فراخاست و رشد چین ­های جوان منطقه تأکید دارد. شواهدی همچون رودخانه ­های ماندری، رودخانه­ های منحرف شده و سربریده، دره ­های باریک و ژرف، پادگانه ­های آبرفتی بالاآمده بر فراز چین­ های نئوژن، چینه­ های رویشی از رسوبات آبرفتی جوان بر فراز یال طاقدیس‌های جوان منطقه، فعالیت کنونی گسله­ ها، فراخاست و رشد چین­ های جوان.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. Vernant, P., Nilforoushan, F., Hatzfeld, D., Abbassi, M., Vigny, C., Masson, F., Nankali, H., Martinod, J., Ashtiani, A., and Bayer, R. (2004a) Present-day crustal deformation and plate kinematics in the Middle East constrained by GPS measurements in Iran and northern Oman. J. Int., 157(1), 381-398.
  2. Berberian, M. (1981) 'Active faulting and tectonics of Iran'. In: Zagros Hindu Kush Himalaya Geodynamic Evolution. 33-69.
  3. Jackson, J., Haines, J., and Holt, W. (1995) The accommodation of Arabia–Eurasia plate convergence in Iran. Geophys. Res., Solid Earth, 100(B8), 15205-15219.
  4. Walker, R. and Jackson, J. (2004) Active tectonics and late Cenozoic strain distribution in central and eastern Iran. Tectonics, 23(5).
  5. Mousavi, Z., Walpersdorf, A., Walker, R., Tavakoli,, Pathier, E., Nankali, H., Nil-fouroushan, F., and Djamour, Y. (2013) Global positioning system constraints on the active tectonics of NE Iran and the South Caspian region. Earth Planet. Sci. Lett., 377, 287-298.
  6. Walpersdorf, A., Manighetti, I., Mousavi, Z., Tavakoli, F., Vergnolle, M., Jadidi, A., Hatzfeld, D., Aghamohammadi, A., Bigot, A., and Djamour, Y. (2014) Present-day kinematics and fault slip rates in eastern Iran, derived from 11 years of GPS data. Geophys. Res. Solid Earth, 119(2), 1359-1383, http://dx.doi.org/10.1002/.
  7. Meyer, B. and Le Dortz, K. (2007) Strike-slip kinematics in central and eastern Iran: estimating fault slip-rates averaged over the Holocene. Tectonics, 26(5).
  8. Regard, V., Bellier, O., Braucher, R., Gasse, F., Bourlès, D., Mercier, J., and Thomas, J.-C., Abbassi, M., Shabanian, E., and Soleymani, S. (2006) 10Be dating of alluvial deposits from Southeastern Iran (the Hormoz Strait area). Palaeoclimatol. Palaeoecol., 242(1), 36-53.
  9. Fattahi, M., Walker, R., Talebian, M., Sloan, R., and Rasheedi, A. (2014) Late Quaternary active faulting and landscape evolution in relation to the Gowk Fault in the South Golbaf Basin, SE Iran. Geomorphology, 204, 334-343.
  10. Walker, R.T., Bergman, E.A., Elliott, J.R., Fielding, E.J., Ghods, A.R., Ghoraishi, M., Jackson, J., Nazari, H., Nemati, M., Oveisi, B., Talebian, M., and Walters, R.J. (2013) The 2010–2011 South Rigan (Baluchestan) earthquake sequence and its implications for distributed deformation and earthquake hazard in southeast Iran. J. Int., 193(1), 349-374, https:// doi.org/10.1093/gji/ggs109.
  11. Foroutan, M., Meyer, B., Sébrier, M., Nazari, H., Murray, A., Le Dortz, K., Shokri, M., Arnold, M., Aumaître, G., and Bourlès, D. (2014) Late Pleistocene–Holocene right slip rate and paleo-seismology of the Nayband fault, western margin of the Lut block, Iran. Geophys. Res., Solid Earth, 119(4), 3517-3560, http://dx.doi.org/10. 1002/2013JB010746.
  12. Burbank, D.W. and Anderson, R.S. (2011) Tectonic Geomorphology. John Wiley & Sons.
  13. Copley, A. (2014) Postseismic 30 years after the 1978 Tabas-e-Golshan (Iran) earthquake: observations and implications for the geological evolution of thrust belts. J. Int., 197(2).
  14. Dolan, J.F., Christofferson, S.A., and Shaw, J.H. (2003) Recognition of paleoearthquakes on the Puente Hills blind thrust fault, California. Science, 300(5616), 115-118.
  15. Yu, S.-B., Hsu, Y.-J., Kuo, L.-C., Chen, H.-Y., and Liu, C.-C. (2003) GPS measurement of post-seismic deformation following the 1999 Chi-Chi, Taiwan, earthquake. Geophys. Res., Solid Earth, 108(B11).
  16. Rashidi, A., Khatib, M.M., Nilfouroushan, F., Derakhshani, R., Mousavi, S.M., Kiyani, H., and Jamour, Y. (2019) Strain rate and stress fields in the West and South Lut block, Iran: insights from the inversion of focal mechanism and geodetic data. Tectonophysics, 766, 94-114.
  17. Hubbard, J. and Shaw, J.H. (2009) Uplift of the Longmen Shan and Tibetan plateau, and the 2008 Wenchuan (M = 9) earthquake. Nature, 458(7235), 194-197.
  18. Molnar, P. and Lyon-Caen, H. (1989) Fault plane solutions of earthquakes and active tectonics of the Tibetan Plateau and its margins. J. Int., 99(1), 123-153.
  19. Molnar, P., Fitch, T.J., and Wu, F.T. (1973) Fault plane solutions of shallow earthquakes and contemporary tectonics in Asia. Earth Planet. Sci. Lett.19 (2), 101–112.
  20. Tapponnier, P., Meyer, B., Avouac, J.P., Peltzer, G., Gaudemer, Y., Shunmin, G., Hongfa, X., Kelun, Y., Zhitai, C., and Shuahua, C. (1990) Active thrusting and folding in the Qilian Shan, and decoupling between upper crust and mantle in northeastern Tibet. Earth Planet. Sci. Lett., 97(3), 382-403.
  21. England, P. and Jackson, J. (2011) Uncharted seismic risk. Geosci., 4(6), 348-349.
  22. Fialko, Y., Sandwell, D., Simons, M., and Rosen, P. (2005) Three-dimensional deformation caused by the Bam, Iran, earthquake and the origin of shallow slip deficit. Nature, 435(7040), 295-299.
  23. Funning, G.J., Parsons, B., Wright, T.J., Jackson, J.A., and Fielding, E.J. (2005) Surface displacements and source parameters of the 2003 Bam (Iran) earthquake from Envisat advanced synthetic aperture radar imagery. Geophys. Res., Solid Earth, 110(B9).
  24. Jackson, J. (2001) Living with earthquakes: know your faults. Earthq. Eng., 5(spec01), 5-123.
  25. Oskin, M.E., Arrowsmith, J.R., Corona, A.H., Elliott, A.J., Fletcher, J.M., Fielding, E.J., Gold, P.O., Garcia, J.J.G., Hudnut, K.W., Liu-Zeng, J., and Teran, O.J. (2012) Near-field deformation from the El Mayor-Cucapah earthquake revealed by differential LI-DAR. Science, 335(6069), 702-705.
  26. Zhou, Y., Elliott, J.R., Parsons, B., and Walker, R.T. (2015a) The 2013 Balochistan earth-quake: an extraordinary or completely ordinary event? Res. Lett., 42(15), 6236-6243, http://dx. doi.org/10.1002/2015GL065096.
  27. Berberian, M. (1979) Earthquake faulting and bedding thrust associated with the Tabas-e-Golshan (Iran) earthquake of September 16. Seismol. Soc. Am., 69(6), 1861-1887.
  28. Walker, R., Jackson, J., and Baker, C. (2003) Surface expression of thrust faulting in eastern Iran: source parameters and surface deformation of the 1978 Tabas and 1968 Ferdows earthquake sequences. J. Int., 152(3), 749-765.
  29. Stokline, J., Eftekharnezhad, J., and Hushmandzadeh, A. (1994) Geological map, 1:25000, Geological survey of Iran.
  30. Stoklin, J. (1968) Structural history and Tectonic of Iran: A reviews. Assos. Pet Geoll. Bull., 52, 1129-1258.
  31. Hooper, A., Bekaert, D., Spaans, K., and Arikan, M. (2012) Recent advances in SAR interferometry time series analysis for measuring crustal deformation. Tectonophysics, 7, 514-517.
  32. Morishita, Y., Lazecky, M., Wright, T.J., Weiss, J.R., Elliott, J.R., and Hooper, A. (2020) LiCSBAS: an open-source InSAR time series analysis package integrated with the LiCSAR automated Sentinel-1 InSAR processor. Remote Sensing, 12(3), 424.‏
  33. Nazemi, M. (2014) Geomorphic Evidence of Active Folding in East and South East of Tabas. Ph.D. Thesis, Islamic Azad University, Tehran, P. 123 (in Persian).

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 09 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 01 خرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار